مقاله دین یهود و جرائم کیفری در آن

مقاله دین یهود و جرائم کیفری در آن

چکیده:

در نظام‏هاى حقوقى غیردینى «جرم» و «گناه» دو مقوله جدا از هم‏اند و بین این دو هیچ ربط و نسبت مستقیمى وجود ندارد. «جرم» در رابطه فرد با افراد دیگر و جامعه معنا مى‏یابد؛ در اینجا جرم رفتارى (به صورت فعل یا ترك فعل) مخالف نظم جامعه است كه قانونگذار ارتكاب آن را منع مى‏كند و براى آن ضمانت اجرا (به صورت مجازات یا اقدامات تأمینى) در نظر مى‏گیرد.

در نظام‏هاى حقوقى دینى، كه بارزترین مصداق آن را مى‏توان در دو دین شریعت‏مدارِ اسلام و یهودیت سراغ گرفت، تفكیك مفهوم جرم و گناه دشوار است؛ چرا كه خاستگاه این هر دو یكى است و قانونگذار الاهى است كه هر دو را ممنوع مى‏كند. در این نظام‏ها، ماهیت تمام احكام یكى است و بین جرم (تجاوز نامشروع به حقوق دیگران و جامعه) و گناه (تعدى نسبت به شریعت خدا) جز در حوزه ضمانت اجرا، تمایزى نیست. بااین‏همه، به نظر مى‏رسد در حقوق یهود درك و تشخیص این تمایز دشوارتر از سایر نظام‏هاى دینى باشد؛ چرا كه ارتكاب هر یك از محرمات مجازاتى را در پى دارد؛ با این تفاوت كه برخى از این مجازات‏ها را دادگاه آسمانى صادر مى‏كند (گرچه حكمِ آن در همین زندگى دنیوى به صورت مرگ ناگهانى و غیره اجرا مى‏شود).

...

گفتار یكم: جرایم بر ضد تمامیت جسمانى اشخاص

هدف مستقیم این دسته از جرایم، حق حیات انسان و اصل مصونیت وى از هر گونه تعرض است. در نظام‏هاى مختلف حقوقى این دسته از جرایم شدیدترین مجازات‏ها را در پى‏دارند. حقوق كیفرى یهود نیز به این جرایم اهتمام خاصى داشته است. مهم‏ترین این جرایم عبارت‏اند از: قتل، ضرب و جرح، و سقط‏جنین.

الف) قتل

در كتاب مقدس عبرى حدودا 400 بار كلمه «خون» به كار رفته است. از این تعداد حدود نیمى مرتبط با مرگ از روى خشونت است.⁽²⁾ ریختن خون (شفیكوت دمیم)⁽³⁾ گناه آغازین روى زمین است: «قائن [= قابیل] بر برادر خود، هابیل، برخاسته، او را كشت» (پیدایش، 4:8). در حقوق كیفرى یهود، قتل شدیدترین و نكوهیده‏ترین جرم تلقى شده است.⁽⁴⁾

بر طبق برخى تفاسیر یهودى، منظور از فساد و شرارت كه در پیدایش، 6:13 آمده،⁽⁵⁾ قتل عمد است.⁽⁶⁾ همچنین به گفته تلمود، تورات از آن جهت در پیدایش، 13:13 سدوم، قوم لوط، را «بسیار شریر و خطاكار» خوانده است كه ایشان قاتل بودند (سنهدرین، 109 الف).

خون‏ریزى نخستین گناهى است كه در كتاب مقدس داراى ماهیت كیفرى است: «هر كه خون انسان ریزد [باید] خون وى به دست انسان ریخته شود؛ زیرا خدا انسان را به صورت خود ساخت» (پیدایش، 9:6). خون به‏ناحق ریخته شده از زمین نزد خدا فریاد برمى‏آورد (پیدایش، 4:10) و «خون زمین را ملوث مى‏كند و زمین را براى خونى كه در آن ریخته شود كفاره نمى‏توان كرد، مگر به خون كسى كه آن را ریخته باشد» (اعداد، 35:33). براساس تورات، خون به‏ناحق ریخته عبارت است از: خون بى‏گناه (تثنیه، 19:10،13؛ 21:8؛ 27:25؛ اول سموئیل، 19:5؛ دوم پادشاهان، 21:16؛ 24:4؛ اشعیا، 59:7؛ ارمیا، 2:34؛ 7:6؛ 19:4؛ 22:3،17 و...)، و خون صالح (خروج، 23:7؛ دوم سموئیل، 4:11؛ اول پادشاهان، 2:32 و...)، و یا خون‏ریزى بدون دلیل (اول پادشاهان، 2:31؛ اول سموئیل، 25:31).

...